Jezus voorspelt dat hij een lijdensweg te gaan krijgt.
Die goeie Petrus kan dat niet hebben; zijn grote vriend een lijdensweg,
dat kan niet.
Zoiets mag u niet overkomen, roep hij uit.
En hij krijgt me toch de wind van voren dat niet mooi meer is:
Het zal je maar gezegd worden: Ga weg, Satan, terug!
Jij laat te alleen maar leiden door menselijke overwegingen.
En hij voegt eraan toe: als je mijn volgeling wil zijn,
dan moet je mij volgen door jezelf te verloochenen en je kruis op te
nemen.
Aan de ene kant Petrus die geen lijden en narigheid wil,
aan de andere kant Jezus die een lijdenweg niet uit de weg gaat.
Hij die in zijn leven alles deed om het lijden van anderen weg te
nemen,
kan het ook niet hebben als Petrus alle lijden maar wil wegpraten.
Niemand die goed bij zijn hoofd is zoekt pijn, lijden en verdriet.
Niemand zoekt het voor zichzelf, niemand wenst het een ander toe.
Maar ook al zoekt niemand het, het kan je wel overkomen,
in de vorm van ziekte, een ongeluk of op allerlei andere manieren,
en je ziet het links er rechts steeds weer gebeuren,
het kan ook jezelf een keer betreffen en dan is de vraag: hoe ga je
ermee om?
In onze tijd leeft de mentaliteit: moeilijke dingen moet je uit de weg
gaan,
alles moet zo gemakkelijk mogelijk, op alle gebied.
Vergeleken met zeg maar 60 of 100 jaar geleden,
is het leven op een heleboel punten veel en veel gemakkelijker geworden
door de veelsoortige hulpmiddelen die we tegenwoordig hebben.
Dat is natuurlijk fantastisch, het is een zegen, we moeten er blij mee
zijn.
Maar velen slaan ook wel wat door naar de andere kant:
dat alle moeilijke zaken uit de weg gegaan moeten worden,
dat bij alles de weg van de minste weerstand gekozen moet worden.
Maar zo werkt het niet in het leven. Ik denk dat je mag zeggen:
iemand die alleen maar gemakkelijk wil leven, die leeft niet echt,
die doet zichzelf en anderen tekort.
Natuurlijk, wij hopen allemaal verschoond te blijven van een lijdensweg
maar je ziet ook steeds weer hoe sterk mensen blijken te zijn
als zij het zwaar gaan krijgen in hun leven.
Meestal kun je daar alleen maar grote bewondering voor hebben.
Maar dat neemt niet weg dat het ook wel eens te zwaar kan worden,
Op het ogenblik is er de discussie over euthanasie weer opgelaaid.
Euthanasie is zorgen dat iemand een zachte dood sterft.
Er wordt ook gesproken over zelfdoding als het leven te zwaar wordt.
En daar is het laatste woord zeker nog niet over gezegd.
Ik erger me dikwijls aan publicaties en uitspraken van mensen
die over euthanasie en over zelfdoding praten
alsof het de gewoonste zaak van de wereld is,
als iets vanzelfsprekend dat altijd maar moet mogen.
Daar klinkt meestal ook in mee: moeilijke dingen moet je in alle
gevallen uit de weg gaan,
dus als je leven te zwaar wordt, dan maak je er maar een eind aan.
Dat is de zaak wel wat al te gemakkelijk maken, zo simpel is het niet,
zo doet men de zin van het leven grotelijks tekort.
Aan de andere kant erger ik me ook aan mensen
die in alle situaties elke vorm van euthanasie zonder meer afwijzen,
voor wie dit probleem absoluut niet bespreekbaar is.
Er zijn mensen die zo'n afschuwelijk uitzichtloze lijdensweg moeten
doormaken,
dat je moet zeggen: dit is niet menswaardig meer, dit kan niet.
En dan kan er, in mijn ogen, in mijn overtuiging, ruimte zijn voor de
een of andere vorm van euthanasie, passieve ofwel actieve.
maar wel alleen dan wanneer de persoon in kwestie, de zieke dus,
daar zelf heel uitdrukkelijk om vraagt.
Niermand kan over het leven en de dood van een ander beslissen.
Maar, laten we wel bedenken: die situaties doen zich maar heel zelden
voor.
Ook in omstandigheden waarin iemand om een spuitje vraagt,
betekent dat meestal niet dat hij of zij dood wil,
maar het is bijna altijd een roep om hulp: help me, ik kan het niet
meer aan.
Meestal kan met medicijnen, met name met goede pijnbestrijding,
en zeker ook met liefdevolle aandacht van de naaste omgeving,
de lijdensweg die er is draaglijk gehouden worden.
Zeker actieve euthanasie is, als er echt reden voor is, altijd het
allerlaatste.
Passieve euthanasie dwz geen levensverlengende handelingen meer doen,
daar is heel veel eerder reden voor, dat gebeurt ook vaker.
De huidige medische wetenschap heeft zoveel middelen om iemand, al dan
niet kunstmatig, in leven te houden, dat ze soms de grens van het
zinvolle en menswaardige overschrijden.
En dan heeft iemand groot gelijk als hij zegt: dit wil ik niet meer.
Dit is een hele moeilijke materie en ik benijd beslist de artsen niet
die hierin beslissingen moeten nemen.
Toch is het goed er nu en dan eens over na te denken.
Iemand doet vrijwilligerswerk in een ziekenhuis. Maandag is haar
vaste dag. Vrienden willen met haar een dagje uit, uitgerekend op een
maandag. Nee, op maandag kan ik niet. De anderen reageren met: doe niet
zo flauw, het is toch maar vrijwilligerswerk, je bent het toch niet
verplicht. Je kunt best een keer overslaan. Maar zij zegt: beloofd is
beloofd, als jullie per se op maandag willen gaan, dan ga je maar
zonder mij.
Een ander voorbeeld: De vrouw van meneer Pietersen zit in een
psychiatrische inrichting. Drie keer in de week gaat hij bij zijn vrouw
op bezoek. Zijn kinderen proberen hem ervan te overtuigen dat hij wat
minder moet gaan, voor zijn eigen goed: je hebt er toch niets aan,
moeder weet niet eens dat je er bent. En iedere keer dat je er vandaan
komt ben je overstuur. Ga toch wat minder, je mag toch wel wat aan je
eigen leven hebben. Maar hij wordt kwaad en zegt vinnig: als jullie
niets anders te zeggen hebt, dan hoepel je maar op.
Het evangelie van vandaag vertelt ons hoe Jezus op weg gaat naar
Jeruzalem en hij weet wat hem daar te wachten staat. Toch gaat hij, hij
voelt zich verplicht te gaan en zo zijn werk af te maken. Maar als hij
het zijn leerlingen vertelt, reageert die goeie Petrus: maar dat mag u
niet overkomen. En Jezus' antwoord is heel scherp en bits: hoepel op,
jij met je duivelse gepraat. Je laat je leiden door menselijke
overwegingen en niet door wat God wil.
Drie voorbeelden die helemaal in dezelfde lijn liggen. Aan de ene kant
mensen die vinden dat het hun plicht is iets te doen, en aan de andere
kant mensen die het daar helemaal niet mee eens zijn, die, met de beste
bedoelingen overigens, hen afraden dat te doen, die vinden dat ze dat
helemaal niet verplicht zijn, en als je bij wijze van spreken het
boekje in de hand neemt, dan hebben ze vaak nog gelijk ook.
Maar het gaat niet om menselijke overwegingen, zoals Jezus zegt, het
gaat om Gods wil. En uiteindelijk gaat het om liefde. Liefde die om
trouw vraagt, liefde die ook altijd vraagt dat je meer doet dan je per
se moet. En eigenlijk ligt dat nogal voor de hand.
Iemand die van zijn werk houdt, zal niet op een uurtje meer of minder
kijken, Maar iemand die geen echte liefde voor zijn werk heeft, houdt
midden in een karwei op als zijn officiële werktijd om is.
Een man die echt van zijn vrouw houdt, zal het vanzelfsprekend vinden
om haar drie keer in de week op te zoeken, ook al heeft hij er zelf
niets aan. Een moeder die van haar gezin houdt, kijkt niet naar al het
werk dat dit met zich meebrengt, ze doet dat met liefde.
Je verplicht voelen meer te doen dan misschien volgens het boekje moet,
wordt in onze tijd steeds meer als raar ervaren,
en toch ligt daar een wezenlijke karaktertrek van het grote gebod van
de liefde dat Jezus ons gegeven heeft.
In het evangelie van vandaag zegt hij: wie mijn volgeling wil zijn, als
je mijn weg van de liefde wilt volgen,
moet mij volgen door zichzelf te verloochenen en zijn kruis dragen.
Nu is zelfverloochening in onze tijd bijna een vies woord, maar in
wezen betekent dat precies hetzelfde: zelf een stapje terug doen ten
gunste van een ander
omdat je dat graag voor hem of haar over hebt.
Ook hier is het: meer doen dan je per se verplicht bent.
Je kruis dragen heeft ook een negatieve klank, maar ook hier betekent
het dat je ongemakken voor lief neemt
omdat iemand of iets je echt ter harte gaat.
Er is een heel mooi verhaaltje over je kruis dragen.
Een groep pelgrims was op weg naar het beloofde land.
Het was een moeizame weg, vooral omdat ze allemaal een kruis te dragen
hadden.
Sommige vonden dat hun kruis te groot en te zwaar was
en ze kwamen op het idee om er een stuk van af te zagen.
Dat scheelde een heel stuk, zo werd de tocht toch wat gemakkelijker.
Na een lange reis kwamen ze bij het beloofde land aan
maar toen diende zich een groot probleem aan.
Rond het beloofde land lag een grote brede gracht,
daar kon je niet zomaar overheen.
Maar toen ontdekte een van de kruisdragers dat zijn kruis juist lang
genoeg was om over de gracht te leggen en zo over te steken.
Maar degenen die een stuk van hun kruis afgezaagd hadden
stonden heel beteuterd te kijken, hun kruizen waren nu tekort om de
gracht te overbruggen
Terwijl de anderen binnengingen, bleven zij buiten staan.
Een les voor ons allemaal: het gemak van vandaag,
kan voor morgen een last en een nadeel zijn,
en het kruis van vandaag kan morgen een bron van vreugde zijn.