Dodenherdenking 4 mei 2008

Thema: Vrijheid kost wat!

Openingslied: Pater Noster van Nikolai Khedov

Verwelkoming en inleiding

Vrijheid kost wat, is de titel van deze viering.
Met die titel kun je verschillende kanten op en dat is ook de bedoeling.
Vrijheid is een van de meest elementaire mensenrechten
die echter maar al te vaak in de verdrukking komt.
Dit is op de eerste plaats een dodenherdenking.
Als er geen echte vrijheid is, vallen er doden.
Bij het terugwinnen van de vrijheid vallen er doden.
Bij het bewaren van vrijheid vallen er meestal wel geen doden
maar je krijgt die vrijheid niet voor niets. Vrijheid kost wat.
Luisteren we eerst naar enkele gedichten over vrijheid.

Gedicht: VRIJHEID?

Als vrijheid een woord is, is het dan gelogen?
Als vrijheid te koop is, kost het dan een vermogen?
Als vrijheid een weg is, zijn we dan al halverwege?
Als vrijheid een cadeau was, zou jij het dan geven?
Als vrijheid een mens was, is hij dan nog in leven?
Of is vrijheid een vuur, dat ons van binnen verwarmt?
Het licht van de zon dat ons als een warme gloed omarmt?
Vrijheid is een vuur waaraan je je kunt branden?
maar ook het meest kostbare bezit in onze handen.

(De vuurzuil wordt aangestoken)

VRIJ (van Ayse Korhmaz (13 jaar) en Menduja Ata (13 jaar))

Wat is leven zonder vrijheid?
Wat is leven zonder blijheid?
Zonder vrijheid heb je geen leven.
en kan je geen leuke dingen beleven.
En wat is een leven zonder zekerheid?
Wat is een leven zonder gerechtigheid?
We hebben onze plichten en rechten,
dus hou op met vechten!

VRIJHEID (van Zahra)

In een land met oorlog kan je niet leven.
In een huis met angst is er geen vrede.
In een land met oorlog, angst,
bloed en dood heb je geen vrijheid.
Je moet maar wachten,
wachten op wat er zal komen.
Vluchten heeft geen zin.
Het verleden blijft je achtervolgen.
Daar in dat land zonder vrijheid
kan je niet leven.
Je hebt geen toekomst helemaal niets
alleen een kale lege vlakte.

Korte overweging

Ware vrijheid krijg je niet voor niets. Je moet er wel wat voor doen om die vrijheid met elkaar te beleven, want ware vrijheid is iets dat je altijd deelt met anderen. Wie alleen op een eiland leeft, hoeft in zijn doen en laten geen rekening te houden met anderen, maar je kunt niet zeggen dat hij echt vrij is.
Vrijheid is immers niet dat ik kan doen en laten wat ik wil, maar in al mijn doen en laten moet ik rekening houden met anderen. Daar ligt een begrenzing van onze vrijheid.
Vrijheid van meningsuiting is een groot goed, voorwaarde voor een gezonde samenleving, maar je kunt niet zomaar alles zeggen wat in je opkomt, zeker niet als dit gepaard gaat met generaliseren waardoor ook onschuldige mensen in een kwaad daglicht gezet worden. Respect voor medemensen, respect voor de eigenheid van anderen, hun overtuigingen, hun godsdienstige opvattingen, moet altijd een begrenzing zijn van de vrijheid van meningsuiting.
Vrijheid kost wat. Vanavond staan we vooral stil bij het enorme aantal mensenlevens dat de tweede wereldoorlog, die strijd om de vrijheid gekost heeft. Maar ook de vele mensen die ook nu dagelijks het leven verliezen geofferd op het altaar van de onvrijheid, van oorlog en geweld.
Het is goed om daar jaarlijks even bij stil te staan. Het is goed te beseffen hoe waardevol het is te leven in een vrij land, maar ook hoe belangrijk het is die vrijheid te koesteren, er zorgvuldig mee om te gaan, voor elkaar en met elkaar. Ook in ons vrije land wordt de vrijheid nog regelmatig geschonden door mensen die menen dat zij alles mogen doen, alles mogen zeggen.
Vrijheid kost wat. Maar echte vrijheid die je van harte deelt met elkaar is wel het grootste goed voor elke samenleving.

Zang: Stabat Mater van Joseph Rhienberger

Dodenherdenking

Vrijheid kost wat. En waar vrijheid onderdrukt wordt, kan het heel veel kosten om die terug te krijgen, heel vele mensenlevens ook. Dan denken we aan alle soldaten en verzetsstrijders die de dood vonden in de tweede wereldoorlog.

Dan denken we aan de 2700 mensen die het leven lieten bij de slag om Overloon in 1944, aan de 1400 Britse soldaten, aan de 452 Amerikanen en de 800 Duitsers. Ook denken we aan de 40 mannen, vrouwen en kinderen uit Overloon, die tijdens de oorlog en vlak erna hier de dood vonden.

Vrijheid kost wat ,maar onvrijheid kost vaak nog veel meer, juist ook aan mensenlevens. En we denken aan de 6 miljoen joden die in de laatste wereldoorlog vermoord werden, de 200.000 Roma, de ruim 500.000 Sinti. We denken aan alle anderen die de dood vonden in vernietigingskampen of door executies.

Wij denken vanavond aan die 55 miljoen mensen die in de tweede wereld oorlog het leven verloren, militairen en burgerslachtoffers. We denken ook aan de velen die de laatste 60 jaar de dood vonden in de verschillende oorlogen en terreurdaden, in Irak, Afghanistan, Congo, Soedan, Israël en al die andere brandhaarden in de wereld.

Wij denken niet alleen aan al de doden die er vielen en nog steeds vallen maar ook al die vaders en moeders die treuren om de dood van hun kinderen, al die vrouwen die treuren om de dood van hun echtgenoten, al die kinderen die treuren om de dood van hun vader of moeder. Voor hen is de prijs van de vrijheid of onvrijheid vaak onpeilbaar groot.

Gebed voor de doden

Heer, op deze dag denken we aan onze doden,
aan hen die uit ons eigen midden de dood vonden,
aan allen die ten onder gingen in het oorlogsgeweld,
mensen als wij, met idealen en verwachtingen,
dromend van vrijheid en geluk.
Wij bidden voor al die jonge mensen, militairen en burgers,
wier leven door het oorlogsgeweld afgebroken werd,
die geen kans kregen te leven in vrijheid en geluk.
Wij bidden voor al de doden van toen en nu,
voor alle slachtoffers van oorlog en geweld.
Laat niet toe dat wij hun dood vergeten
maar dat wij door hun levensoffer eraan herinnerd worden
dat vrijheid een kostbaar bezit is voor ieder mens
en dat ieder van ons de heilige plicht heeft
die vrijheid te beleven en waar te maken
met alle mensen dichtbij of veraf. Amen

Zang: HERINNER U DE NAMEN

Herinner U hun namen, God, vergeet hun leven niet,
dat ieder nu uw licht aanschouwt, uw volle glorie ziet.
Temidden van de dood zijt Gij ons aller vaderhuis,
uw liefde maakt hen immer blij, bij U zijn zij nu thuis.

Herinner U hun namen, God, neem hen in liefde aan,
laat allen delen in uw licht, geef zin aan hun bestaan.
Temidden van de dood zijt Gij de hoop die toekomst biedt,
schenk hun uw vrede, maak hen vrij, uw vreugde in 't verschiet.

Herinner U hun namen, God, vergeet ook ons nu niet,
de leegte en de eenzaamheid, ons rouwen en verdriet.
Temidden in de dood zijt Gij een bron van troost en kracht,
uw licht verdrijft de duisternis, uw zon verlicht de nacht.

Voorbede

Bidden wij om vrijheid en vrede in Nederland,
om de moed eigen keuzes te maken bij jong en oud
opdat niemand slaafs misleidende denkwijzen overneemt;
om de wijsheid zich niet te onderwerpen aan de grillen
van de reclame, de mode, van wat iedereen gewoon lijkt te vinden;
om de sterke wil te werken aan een vreedzame samenleving
opdat het geen jungle wordt waarin men elkaar naar het leven staan.

Antifoon:
Aarde verscheurd, wereld vol van bruut geweld,
mensen die vertwijfeld roepen: geef vrede overal;
geef vrede en stop alle oorlog,
mensen die vertwijfeld roepen: geef vrede overal.

Bidden wij om vrijheid en vrede voor Europa,
om een groeiend besef van onderlinge verbondenheid en afhankelijkheid,
om veiligheid voor alle burgers in alle landen
opdat niemand bedreigd wordt door vormen van terreur,
om verdraagzaamheid en wederzijds respect voor alle volken
opdat linkse noch rechts extremisten de kans krijgen
een gevaar te worden voor een vreedzame samenleving.



Antifoon: Aarde verscheurd, wereld vol van bruut geweld,

Bidden we om vrijheid en vrede in Afghanistan, in Irak,
in Congo, in Soedan in al die andere landen
waar oorlog en terrorisme menswaardig leven onmogelijk maken,
Bidden we om verzoening tussen de verschillende bevolkingsgroepen,
om ontwapening van de vele gewapende bendes,
om een beter leven voor alle slachtoffers van het geweld,
om reële hoop op een vreedzaam bestaan.



Antifoon: Aarde verscheurd, wereld vol van bruut geweld,

Bidden we om vrijheid en vrede in het land
waar Jezus zijn blijde boodschap gepreekt heeft,
om leefruimte en onderling respect voor Joden en Palestijnen.
om een einde aan alle onderlinge wantrouwen dat er gegroeid is,
om de eerlijke wil bij overheid en burgers
om te werken aan duurzame vrede in hun land.



Antifoon: Aarde verscheurd, wereld vol van bruut geweld,

Bidden wij tot God met de woorden die Jezus ons gegeven heeft:

Allen: Onze Vader die in de hemel zijt,

Verlos ons, Heer, van het kwaad van oorlog en geweld,
van onderdrukking en uitbuiting,
Geef vrede in onze dagen,
vrede in onze gemeenschap, vrede in ons hart,
opdat wij, gesterkt door uw Geest van kracht en wijsheid
hoopvol verder kunnen leven omwille van Jezus, Messias, uw Zoon.

Allen: Want van U is het koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid in eeuwigheid. Amen

Zang: Ave Maria van Jacob Arcadelt

Gedicht: LEVEN ZONDER ANGST (Charlotte Breeman (12 jaar)

Ik ben nog in leven,
daarom heb ik dit geschreven
Ik heb de oorlog niet meegemaakt
maar het is wel iets dat me raakt
Soms zie ik een film met al dat geschiet
dan denk ik: nou liever niet.
Ik leef in een vrij land
en de mensen hebben met elkaar een goede band.
De andere landen hebben het niet zo goed
Er vallen doden met heel veel bloed.
Kinderen die heel hard huilen
en hun lippen pruilen
Kinderen die huilen van angst
en denken: ik zit hier al het langst
in die stomme oorlog,
dat vind ik. U ook toch?
Er zijn mensen die oorlog veroorzaken,
maar die mensen hebben geen smaken.

Geloofsbelijdenis

Vg. Ik zal niet geloven in het recht van de sterkste,
in de taal der wapens, in de willekeur der machtigen.
Maar ik wil geloven in de eerbiediging
van de fundamentele rechten van elke mens,
in geweldloosheid en saamhorigheid.

Al. Ik zal niet geloven in privileges van de gevestigde orde.
in voorrechten op grond van ras, aanzien of rijkdom.
Maar ik wil geloven dat alle mensen gelijk zijn,
dat de orde van overmacht in feite wanorde is.

Vg. Ik zal niet geloven dat oorlog onvermijdelijk is
en duurzame vrede een onbereikbaar ideaal.
Maar ik wil geloven in de macht van de goedheid,
in de kleine weg die toch vrede kan brengen.

Al. Ik zal niet geloven dat ik onrecht ver weg kan bestrijden
als ik onrechtvaardigheid dichtbij laat bestaan.
Maar ik wil geloven dat recht één is, hier en daar,
dat ik zelf niet echt vrij ben zolang nog één mens slaaf is.

Vg. Ik zal niet geloven dat liefde een begoocheling is,
dat haat en nijd niet te voorkomen zijn.
Maar ik wil geloven in de kracht van waarachtige liefde
die een mens wonderbare dingen laat doen.

Al. Ik zal niet geloven dat alle moeite tevergeefs is,
dat dood en ondergang onvermijdelijk zijn.
Maar ik durf te geloven in Gods eigen droom,
in een nieuwe hemel en een nieuwe aarde,
in een nieuwe mens in wie gerechtigheid woont. Amen

Afsluiting van de viering

Slotlied: ALLE MENSEN WORDEN BROEDERS

Alle mensen worden broeders
als zij naast elkaar gaan staan,
broeders, zusters, mensenhoeders,
vrij van elke eigenwaan,
samen met elkaar verbonden,
één van hart en één van geest,
helend naar elkaar gezonden
naar de zwakken wel het meest.

Samen leven, samen werken,
samen bouwen, dag en nacht,
met de zwakken, met de sterken,
in de eenheid zit de kracht.
Allen zoekend naar de wegen
die zij samen kunnen gaan,
om de wereld hoop te geven,
op een goed en warm bestaan.

Alle mensen worden broeders,
als zij trouw zijn aan elkaar,
broeders, zusters, mensenhoeders,
samen maken zij het waar
Hiervan blijven allen dromen,
't is de wens van alleman,
zal het daar wel ooit van komen,
blijf geloven dat het kan.