Eucharistieviering eerste Kerstdag 2009

Thema: Mens worden

Openingslied: WIJ KOMEN TEZAMEN

Wij komen tezamen zoekend naar de vrede
en vinden de reden in Betlehem:
God, hoog beleden, zoekt het hier beneden.
Komt, laten wij hem zoeken (3x) in elkaar.

Wij groeten de herders, armen van de aarde,
die God zien ontwaarden in macht, geweld.
Wij zien en weten dat wij hen vergeten.
Komt, laten wij hen vinden (3x) overal.

Wij groeten de wijzen, naam en huis verloren,
op reis om te horen waar God zich meldt.
Alwat zij zagen was een Kind vol vragen.
Komt, laten wij hen volgen (3x) in geloof.

Verwelkoming Inleiding: DE MENSWORDING

Het wonder van de menswording is vreemd
aan alle schitteringen van december.
Nergens, in geen enkele etalage,
ziet men de oproep om mens te worden.
Als het wonder gebeurt dan is het onverwacht,
tegen de gewone gang van zaken in.
Iemand die, God weet waar, in alle stilte
omziet naar wie naamloos en vergeten blijft.
Iemand die zonder vrees de nacht ingaat
omwille van een lichtend woord van troost.
Het wonder van de menswording gebeurt daar
waar iemand voor kleinen en ontheemden
zijn eigen wereld als een huis herbergzaam maakt.
Dit is het geheim dat vanaf die eerste Kerstmis
in onze handen werd neergelegd.

Drempelgebed:

Vg. God, Vader van barmhartigheid, vergeef ons
dat wij zo dikwijls doof waren voor uw woord van leven
en niet open stonden voor het hulpgeroep van mensen in onze omgeving.

Al. Heer, open ons hart voor uw boodschap van liefde.

Vg. Jezus, vriend van alle mensen, vergeef ons
dat wij U zo dikwijls niet herkenden in de minste van onze medemensen;
en daarom voor U geen plaats en geen tijd hadden.

Al. Heer, open ons hart voor uw boodschap van liefde.

Vg. Geest van God, die in ons leeft, vergeef ons
dat wij zo dikwijls niet luisterden naar uw stem, uw vuur lieten smeulen,
uw ster niet hebben gevolgd, uw vrede niet hebben gebracht.

Al. Heer, open ons hart voor uw boodschap van liefde.

Vg. Moge de Heer van liefde en trouw zijn vergevende hand houden
boven ons gebrek aan enthousiasme, boven onze oppervlakkigheid,
onze ontrouw aan zijn droom van liefde.
Moge Hij zijn hand houden boven ons en onze gemeenschap,
opdat wij telkens weer nieuwe mensen worden. Amen.

Kyrie

Om een mens te zijn op aarde zonder aanzien, zonder macht
is Hij onder ons geboren in de kilte van de nacht.
Om een vuur te zijn op aarde dat verwarmt maar niet verslindt
is Hij onder ons geboren als een weerloos mensenkind.
Om een Licht te zijn op aarde dat de duisternis verjaagt
is Hij onder ons geboren als een stem die waarheid vraagt.
Om een zwaard te zijn op aarde dat verdeelt maar niet vermoordt
is Hij onder ons geboren vrede stichtend door zijn Woord.
Om een kracht te zijn op aarde die de machtigen zal verslaan
is Hij onder ons geboren slechts vertrouwend op Gods naam.
Om ons te leren wat echt mens zijn moet betekenen
is Hij onder ons geboren: een Godsgeschenk dat leven doet!

Gloria

Eerste lezing: MENSENKIND

Mensenkind, vandaag herboren,
blijf geen droom, geen vrome wens,
laat jouw stem voortdurend horen
als Gods hartslag in de mens.

Kom te gast bij alle volkeren
in oost en west, noord en zuid.
Sloop de muren, doof de vuren,
stil de stormen wereldwijd.

Vrede hier vandaag herboren
in jong en oud, groot en klein.
Ga ons voor en kom ons tegen,
blijf geen lied, geen kerstrefrein.

Mensenkind vandaag herboren,
leg jouw glans op ons gelaat.
Wees het licht in onze ogen,
mens van God in woord en daad.

Breng je vredevolle boodschap
naar zwart en blank, naar arm en rijk.
Breek de jarenlange ruzies,
familievetes, rassenstrijd.

Vrede hier vandaag herboren
blijf geen woord, word werkelijkheid.
Kom ons hart en ziel bewonen,
om 'goddelijk' voor elkaar te zijn.

Tussenzang: koor

Lezing uit het evangelie volgens Johannes (1,1-5;9-14)

In het begin was het Woord en het Woord was bij God, en het Woord was God. Dit was in het begin bij God. Alles is door Hem geworden en zonder Hem is niets geworden van wat geworden is. In Hem was leven en dat leven was het licht der mensen. En het licht schijnt in de duisternis maar de duisternis nam het niet aan.
Het ware Licht, dat iedere mens verlicht, kwam in de wereld. Hij was in de wereld; de wereld was door Hem geworden, en toch erkende de wereld Hem niet. Hij kwam in het zijne, maar de zijnen aanvaardden Hem niet.
Aan allen echter die Hem wel aanvaardden, aan hen die in zijn naam geloven, gaf Hij het vermogen om kinderen van God te worden; zij zijn niet uit bloed noch uit begeerte van het vlees of de wil van een man, maar uit God geboren.
Het Woord is vlees geworden en heeft onder ons gewoond. Wij hebben zijn heerlijkheid aanschouwd, zulk een heerlijkheid als de Eniggeborene van de Vader ontvangt, vol genade en waarheid.

Overweging

Een maand geleden ongeveer stond er in de Gelderlander een artikel over Marcel van Dam. Hij zei het volgende over onze samenleving: Er is sprake van dehumanisering, ontmenselijking. Heel lang was de opvatting dat wij met zijn allen verantwoordelijk zijn voor iedereen. Dat is heel langzaam en ongemerkt veranderd in het idee dat iedereen zijn eigen boontjes maar moet doppen. De verzorgingsstaat is begonnen met het verhaal van jonge apen die in bomen klommen om vruchten te plukken. Die namen ze mee naar beneden om met de oude apen te delen, want die konden niet meer klimmen. Nu zeggen we tegen oude apen: klim lekker zelf in die boom. Tot zover Marcel van Dam.
Je kunt wat vraagtekens zetten bij de vergelijking met jonge en oude apen, niet iedereen zal erdoor gecharmeerd zijn, maar het is wel een feit dat dierlijk gedrag ook wel bij mensen voorkomt. Dierlijk gedrag is heel vaak: ieder voor zich, steeds proberen om zoveel mogelijk binnen te halen. Dat gedrag zie je heel duidelijk bij apen en andere dieren. Maar ach, dat mag daar, daar zijn het dieren voor die zich laten leiden door het instinct tot zelfbehoud. Maar mensen moeten zich als mensen gedragen Ze moeten verder kijken dan hun eigen hachje ze moeten aandacht en zorg hebben voor de zwakkeren in de groep. Daar zijn we mensen voor en als dat niet zo beleefd wordt, dan treedt er een proces van ontmenselijking in werking.
Kerstmis is het feest van de menswording, Gods menswording, maar evenzeer onze menswording. We zien een kwetsbaar klein kindje in armelijke omstandigheden, en daarvan wordt gezegd: hierin is het woord vlees geworden, hierin heeft Gods woord een menselijk gezicht gekregen. Dit kind brengt ons een boodschap van God.
In een wereld waarin veel mensen lijden aan grootheidswaanzin, waarin macht en rijkdom de eerste menselijke behoeften lijken te zijn, roept Kerstmis ons toe: zoek de zin van je leven toch niet in het grote, maar besef dat je maar een kleine mens bent in een grote wereld, wees je je bewust eigen kleinheid en kwetsbaarheid wees je evenzeer bewust van de kleinheid en kwetsbaarheid van de mensen om je heen.
Bij besef van onze kleinheid gaat het niet om de vraag hoe kunnen we overleven in deze wereld In de dierenwereld is de drang tot overleven heel sterk, vaak ten koste van de andere dieren. Ook mensen willen natuurlijk leven en overleven, maar niet ten koste van medemensen, veeleer in het besef dat we elkaar nodig hebben om zinvol en gelukkig te kunnen leven.
Mens worden, meer mens worden, moet altijd betekenen dat je het leven deelt met anderen, en delen betekent altijd; zelf met iets minder tevreden zijn om de ander te helpen. Als jonge ouders kun eerste kindje krijgen, dan verandert dat hun leven grondig. Veel dingen die ze van tevoren als iets vanzelfsprekends beschouwden zijn dat opeens niet meer, want ze moeten voor hun kindje zorgen.
Kerstmis is het feest van vrede op aarde voor alle mensen van goede wil, er wordt in alle toonaarden over gezongen. Maar die vrede zal er alleen zijn als alle mensen de wil hebben om in vrede te leven met anderen, om goed te zijn voor elkaar. Maar als het is ieder voor zich en God voor ons allen, dan wordt echte vrede een onmogelijke droom. Daar lijkt het vaak wel een beetje op als je om je heen kijkt, maar Kerstmis, het feest van de menswording, roept ons op om die droom te koesteren en alles te doen om in eigen kring iets waar te maken van deze droom.
Mens worden, meer mens worden, moge dit kerstfeest daaraan bijdragen. Dan is het een zalig kerstfeest en dat wens ik u allen toe.

Geloofsbelijdenis

Ik geloof in God die de aarde schiep
als een huis van vrede voor de mensen,
waar Hij in ons midden zou wonen.
Die de mensen heeft gemaakt tot wat ze zijn,
om van elkaar te houden en licht te zijn waar het duister is.
Zijn licht scheen in de wereld,
in Jezus van Nazaret, mens van vlees en bloed.
Hij liet ons zien wie God is, wat goed en rechtvaardig is.
Het kwaad in de wereld liet Hem sterven, maar Hij stond op:
bij God heeft de dood niet het laatste woord.
Ik geloof in de Geest die werkt in iedere mens
om te leven in het rijk van God.
Hij geeft ons het echte leven, mens te zijn voor Gods gezicht.
Ik geloof met anderen, samen zijn wij op weg naar Gods wereld,
waar de dood niet meer zal zijn. Amen

Voorbede:

Ik bid om mens-wording, om meer menselijkheid
voor al degenen die onmensen zijn geworden,
die hard, gemeen en harteloos zijn geworden jegens medemensen,
die anderen onderdrukken, mishandelen en misbruiken.
Dat het kind van Betlehem hun harten moge verzachten.
Laat ons zingend bidden.

Ik bid om mens-wording, om meer medemenselijkheid
voor al degenen die zich schuldig maken aan racisme en vreemdelingenhaat,
die onverdraagzaam zijn en zich laten leiden door vooroordelen.
Dat zij in de geest van het kerstkind
iedere medemens leren zien als broeder of zuster.
Laat ons zingend bidden.

Ik bid om mens-wording, om meer menslievendheid,
voor al degenen die alleen maar gevoelens van haat en wrok kennen,
die verbitterd zijn geraakt door alles wat ze meegemaakt hebben,
die totaal onverschillig langs medemensen in nood heenlopen.
Mogen ook zij geraakt worden door de boodschap van kerstmis,
dat zij weer liefde in hun hart toelaten.
Laat ons zingend bidden.

Ik bid om mens-wording, om een meer menswaardig bestaan
voor al degenen die in onmenselijke omstandigheden moeten leven,
die te lijden hebben onder oorlog en geweld, armoede en honger.
Dat het feest van Jezus' geboorte ook hen wat vrede en vreugde mag brengen.
Laat ons zingend bidden.

Ik bid om mens-wording, om eerbiediging van mensenrechten
voor al degenen die onschuldig in de gevangenis zitten,
die vervolgd worden om hun geloof en overtuigingen.
Dat dit feest van Gods menswording ook hun nieuwe kansen geeft
op een zinvol en menswaardig bestaan.
Laat ons zingend bidden.

Ik bid van mens-wording, om menselijke verbondenheid
voor al degenen die in de goot van de samenleving terecht gekomen zijn,
voor alle zwervers en daklozen, drugsgebruikers en alcoholisten.
Dat het kerstfeest wat licht laat schijnen in hun uitzichtloos bestaan.
Laat ons zingend bidden.
Ik bid om mens-wording, om de voltooiing van hun mens-zijn v
oor al onze dierbare overledenen. . . . .

God, help ons mens te worden zoals U ons in gedachten had:
mensen met veel aandacht en zorg voor allen die het moeilijk hebben,
met veel liefde voor vriend en vreemde,
naar het voorbeeld van Jezus Christus, uw zoon en onze Heer. Amen

Offerandelied: HERDERS, HIJ IS GEBOREN

Tafelgebed:

Pr. De Heer zal bij u zijn.
Al. De Heer zal u bewaren.
Pr. Verheft uw hart.
Al. Wij zijn met ons hart bij de Heer.
Pr. Brengen wij dank aan de Heer onze God.
Al. Hij is onze dankbaarheid waardig.
Pr. God, U bent het waard dat wij U aanbidden,
want U bent Immanuël,
een God met ons, een Vader die van ons houdt.

Al. Hemel en aarde zijn vol van uw heerlijkheid.

Pr. Wij prijzen uw heilige Naam,
want steeds weer gaat uw genade naar ons uit.
U houdt de wereld en alle mensen in uw hand.

Al. Hemel en aarde zijn vol van uw heerlijkheid.

Pr. Wij danken U dat U ons roept tot gemeenschap,
om één te zijn met U en met elkaar.
En in de liefde van de mensen openbaart U zichzelf,
waar vrede is bent U aanwezig, onze goedheid is uw werk.

Al. Hemel en aarde zijn vol van uw heerlijkheid.

Pr. Wij zegenen U om het verbond, gesloten met Israël, uw volk.
Uw trouw duurt eeuwig. Door de profeten hebt U een nieuw verbond beloofd,
uw goedheid kent geen grenzen.

Al. Hemel en aarde zijn vol van uw heerlijkheid.

Pr. Wij loven en danken U omdat U met ons bent in Jezus Christus,
de Mensenzoon, uw Zoon. Hij is het licht dat alle mensen verlicht.
Daarom zingen wij het loflied van uw heerlijkheid.

Sanctus

Pr. God, wij staan hier voor U en roepen om leven, om licht.
Het leven wordt bedreigd, de duisternis wint nog steeds.
Maar midden in de winternacht hebt U een licht ontstoken,
dat eeuwig schijnen zal.
Een kind, een profeet, een meester die dienaar was,
Hij is de drager van uw licht, voor alle tijden.
Hij had een boodschap van hoop, een belofte van vrede.
Hij was licht dat scheen in de duisternis,
maar de duisternis nam Hem niet aan.
Maar die laatste nacht van zijn leven,
in dat donkere uur van verraad en geweld,
heeft Hij een nieuw verbond van vrede en liefde gesloten,
een verbond dat altijd duren zal.
Hij nam toen brood in zijn handen, brak het
en deelde het rond aan zijn leerlingen met de woorden:
Neemt en eet hiervan, gij allen,
want dit is mijn lichaam dat voor u gegeven wordt.
Zo nam Hij ook de beker met wijn en gaf hem aan zijn leerlingen met de woorden:
Neemt deze beker en drinkt hier allen uit,
want dit is de beker van het nieuwe altijddurende verbond;
dit is mijn bloed dat voor u en alle mensen wordt vergoten
tot vergeving van de zonden.
Blijft dit doen om mij te gedenken.
Zo vieren wij ook vandaag het verbond van God met de mensen.

Al. Als wij dan eten van dit brood en drinken uit deze beker
verkondigen wij de dood des Heren totdat Hij komt.

Pr. God, wij staan hier voor U en roepen om leven, om licht,
wij gedenken Hem die ons leven heeft gedeeld, vanaf geboorte tot de dood toe.
In Hem hebben wij uw leven en uw licht herkend.
In Hem vieren wij het nieuwe verbond.

Al. Help ons trouw te zijn aan dit verbond,
opdat zijn geest ons levend houdt en onze nacht verlicht,
zijn geest die verwarmt wat verkild is,
die rechtbuigt wat scheef gegroeid is,
die zacht maakt wat verhard is,
en zwakke mensen weer moed geeft.

Pr. God, laat ons kinderen van het licht zijn, nieuwe mensen
die vervuld van uw liefde, vrede brengen in de wereld van vandaag,
in de naam en in de kracht van Jezus, het kind van Betlehem.

Al. Door Hem en met Hem en in Hem zal uw naam geprezen zijn,
Heer onze God, almachtige Vader, in de eenheid van de heilige Geest,
hier en nu en tot in eeuwigheid. Amen

Pr. Laten wij bidden tot God onze Vader met de woorden
die Jezus ons gegeven heeft.

Al. Onze Vader . . . .

Pr. Verlos ons, Heer, van alle kwaad, van alle duisternis en ongerechtigheid
die levensbedreigend zijn. Geef vrede in onze dagen,
vrede met U en vrede met elkaar, omwille van de geboorte van Jezus, Messias, uw Zoon.

Al. Want van U is het koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid
in eeuwigheid. Amen 

Vredewens

Agnus Dei

Communie

Slottekst:

Kijk naar het kind in de kribbe: zie je hem ook in jezelf?
die vraag stelt Kerstmis ons.
Kijk naar het kind in de kribbe:
maak zijn ogen tot jouw ogen,
opdat je naar mensen leert kijken zoals hij deed.
maak zijn oren tot jouw oren,
opdat je kunt luisteren naar mensen zoals hij deed.
maak zijn mond tot jouw mond,
opdat je, juist als hij, woorden van vrede kunt spreken.
maak zijn handen tot jouw handen,
opdat je, juist als hij, een helpende hand kunt toesteken
aan allen die in het donker zitten.
dan is hij ook in jou en door jou een licht in de duisternis.
God van licht, zichtbaar geworden in het kind van Betlehem,
help ons zijn droom te bewaren in onszelf, in onze gemeenschap.
help ons in zijn geest echt mens te worden, vandaag en alle dagen.

Slotlied: EER ZIJ GOD IN ONZE DAGEN